توییت
ضرورت جهاد سایبر و امنیت ملی
[align=center]
[/align]
امروزه ضرورت فعل "جهاد" هم به عنوان یک واجب دینی و هم به عنوان یکی از چهار رکن اساسی ایمان بنا به گفته امیر مومنان حضرت علی (ع)(1)، در جوامع اسلامی اثبات شده و هر چه زمان می گذرد می بینیم بدون اجرایی کردن جهاد در برخی شرایط حساس و بحرانی در طول تاریخ به ویژه در انقلاب های اخیر خاورمیانه که همگی رنگ و بوی اسلامی داشته اند، گذر از یک موقعیت حساس ممکن نمی شد. وجوب این امر خود را رفته رفته به دولت های اسلامی و غیر اسلامی نشان داده است. موضوع جهاد در دین ما به موقعیت یا شرایط خاصی محدود نشده و در واقع در هر مقطعی از تاریخ، بنا به صورت و احوال خاص آن زمان، پیاده سازی جهاد، شکل جدیدی به خود می گیرد.
حال در دنیای جدید که مانوئل کستلز، نظریه پرداز علم ارتباطات از آن به جامعه شبکه ای یاد می کند، تمام یا بخشی از ارکان زندگی بشر شکل مجازی به خود گرفته است و در این جوامع فراصنعتی و نیمه صنعتی که حتی جنگ و صلح ملل هم تابعی از فضای مجازی شده است، شکاف های سایبری برای تهدید امنیت ملی کشورها وجود دارد. چون می دانیم هر تکنولوژی باخود در کنار نقاط بالفعل سودمند به طور قطع نقاط بالقوه تهدید کننده به همراه دارد. پس هم ضرورت عقلی و هم ضرورت فقهی ایجاب می کند به منظور دفاع از امنیت داخلی، هر نقطه ای که پتانسیل آسیب رسانی را داشته باشد، کور شود.
در این مقاله به بایستگی های اجرایی کردن جهاد در عرصه مجازی پس از توضیح و تفسیر ضرورت آن در دین اسلام و در کلام قرآن می پردازیم.
جهاد
جهاد از ریشه "جهد" می باشد و از نظر لغوی به معنای کارزار کردن و جنگیدن در راه حق است و به عبارتی به معنای جنگ دینی و مذهبی از آن تعبیر می شود. در جای جای دین مبین اسلام به کرات به لزوم جهاد برخورد می کنیم. همانطور که قرآن کریم به طور صریح پاداش و اجر جهادکنندگان در راه خدا را هدایت معرفی می کند و می فرماید: " الذین جاهدوا فینا، لنهدینهم سبلنا" (2) همچنین امیرمومنان به عنوان یکی از جلوه های بارز جهادگری در خصوص ضرورت جهاد در دین اسلام می فرماید: " جهاد، لباس تقوا و سپر مطمئن خداوند است و ترک جهاد خداوند لباس ذلت و خواری بر او می پوشاند."(3)
بنابراین می توان گفت جهاد از منظر قرآن کریم و بزرگان دین ما، در هر عرصه ای ضروری و لازم دانسته شده است و هیچ موقعیتی که امنیت را چه در بعد رو ساختی و چه زیرساختی تهدید کند، از قاعده جهاد مستثنی نشده است و حفظ اصالت کلمه جهاد مهمترین مسئله بوده است که در هر دوره ای باید متناسب با مقتضیات آن دوره، به مرحله عمل درآید.
جهاد سایبر
در شرایط فعلی توانایی تدافعی و تهاجمی کشورها، در حوزه سایبر و حملات سایبری، یکی از شاخصه های برتری در جنگ الکترونیک محسوب می شود. این جنگ ها که زمان مشخصی ندارند و در واقع مولفه های زمانی و مکانی برای آن ها تعریف نشده است، امنیت ملی یک کشور را نشانه می روند. به طور کلی حملات سایبری نسبت به حملات فیزیکی برای مهاجم، سه مزیت کلی دارند: 1- نامشخص بودن زمان 2- ناشناس بودن و 3- هزینه بسیار اندک.
بنابراین کشور در حال توسعه ای مثل ایران که در ابعاد سیاسی، اقتصادی و اجتماعی-فرهنگی و نیز هسته ای با وجود شرایط تحریم از سوی برخی کشورها، تلاش در جهت مقاومت و ایستادگی ملی و خود اتکایی دارد، به طور حتم یکی از بخش های زیر ساختی آن یعنی حوزه سایبر مورد تهاجم شبکه های اسرائیلی و غربی قرار می گیرد. در واقع در راس حملات سایبری که به ایران صورت می گیرد، آمریکا و اسرائیل به عنوان دو منشا اصلی قرار دارند که با هدف تضعیف و یا متوقف سازی برنامه های حیاتی و منابع ملی مان دست به اقدامات تخریبی می زنند.
بر اساس نظر کارشناسان غربی، ایران یکی از کشورهای موفق در زمینه دفاع علیه حملات سایبری بوده است. به طور مثال حملات کمرشکن سایبری ایران علیه تاسیسات هسته ای آمریکا در سال 89، خنثی سازی ورود ویروس WIPER به سایت برخی وزارتخانه ها در سال جاری و یا موفقیت اخیر ایران در توان کنترل پهپاد RQ170 آمریکایی مصداق بارز این موضوع بوده است. به عبارتی در نبرد الکترونیک، برخلاف نبرد فیزیکی دیگر مردم کشورها به تنهایی مورد حمله قرار نمی گیرند، چرا که امروزه بخش عظیمی از منابع اقتصادی، اطلاعاتی و امنیتی کشورها به صورت ذخایری با قابلیت هک، مورد تهاجم قرار می گیرد و رها کردن حفاظت از این منابع، ضرر بزرگی به دارایی های یک کشور می زند.
بنابراین جهاد سایبر برابر است با انتفاضه در فضای مجازی. پس با توجه به اینکه مسئله جهاد به دو قسم عینی و کفایی مشخص می شود، باید گفت جهاد سایبری یک واجب عینی است؛ یعنی جهادی که با ورود تک تک افراد به محیط مجازی، چه حقیقی و چه حقوقی ضرورت این حراست بر او واجب می شود و وی به عنوان یک مسلمان مکلف به مبارزه با عین ضد دینی و ضد اسلامی می گردد.
امنیت ملی
مفهوم امنیت ملی به عنوان یک ترکیب، اصطلاحی جدید و یک حوزه مطالعاتی غربی و نسبتاً آمریکایی می باشد که پس از جنگ جهانی دوم مطرح شد. امنیت ملی به طور کلی عبارتست از اینکه یک ملت بدون قرارگیری در شرایط جنگ، مجبور به فدا کردن ارزش های خود نباشد و نیز حفاظت یک ملت از کلیه حملات و مصون نگه داشتن تمامی فعالیت ها از جریان های ویران کننده داخلی و خارجی می باشد. امنیت مفهومی ست که ابعاد دو گانه عینی-ذهنی دارد.
امنیت از لحاظ ملی دارای 5 بعد می باشد که شامل: نظامی، اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی، سیاسی و منابع-محیطی است. اما باید به این نکته هم اشاره کرد که تا تهدید نباشد، اهمیت امنیت معلوم نمی شود. یعنی تا تهدید نظامی نداشته باشیم، امنیت نظامی در پی آن نمی آید. به این ترتیب منابع تهدید هم 5 منبع معرفی می گردند. گفتنی است اغلب حملات سایبری با هدف ضرباتی صورت می گیرند که موقعیت سیاسی کشور را در نهایت متزلزل کنند. یکی از مولفه های تامین امنیت ملی در بعد سیاسی از منظر بنیان گذار انقلاب اسلامی مسئله "ایستادگی در برابر متجاوزان" است. ایشان می فرمایند: " تجاوز به هیچ کشوری نخواهیم کرد و نباید بکنیم، لکن از تجاوز دیگران هم باید جلوگیری کنیم." (4)
علاوه بر این حراست از زیرساخت های حیاتی کشور در چارچوب امنیت ملی قرار می گیرد. البته این پاسداری تنها به ابعاد ملموس و فیزیکی محدود نمی شوند بلکه امروزه با توجه به نیاز مبرم جوامع به حوزه فضای مجازی، بخش عظیمی از سرمایه گذاری های ملی در این زیرساخت صورت می گیرد و شاید بتوان گفت مراقبت از این زیرسازه، اساسی تر، جدی تر و نیازمند توجه به مراتب بیشتر از سایر حوزه های فیزیکی می باشد.
بنابراین به طور خلاصه باید گفت امروزه می بایست رویکرد نرم افزاری به مسئله امنیت ملی داشته باشیم. این رویکرد برخلاف رویکرد کلاسیک که تنها به مراجع تهدید کننده خارجی و بعد صرفاً نظامی تهدید و آسیب رسان توجه دارد، به ابعاد اقتصادی، زیست محیطی، دانایی، کارآمدی سیاسی و مشروعیت سیاسی توجه دارد. این به مثابه همان سفارش حضرت علی (ع) در باب فرزند زمان خود بودن است.
راهبرد
در نبرد پنهانی که غرب علیه امنیت ملی کشورمان به راه انداخته است و اساساً شبیه یک سناریو است، به قطع یقین می دانیم که دود این آتش به چشمان همان روباه پیر می رود اما من و شما به عنوان یک کاربر چه وظیفه ای داریم؟ آنچه مسلم است هر کاربر فضای مجازی، در قبال اطلاعاتی که از این فضا دریافت می کند، خواه نا خواه اطلاعاتی به صورت رد پا در اختیار کلان شبکه ها قرار می دهد که چه بسا ممکن است منافع ملی را تهدید کند. یک کاربر در خفیف ترین حالت، ممکن است کمک به انتشار یک مسئله ضد اخلاقی و ضد دینی در فضای مجازی کند. جهاد ما از مقابله با پورنوگرافی و ابتذال اخلاقی در فضای مجازی گرفته تا تبادل اطلاعات به افراد بیگانه و تسهیل مسیر ضربه زننده نظامی، سیاسی و اجتماعی-فرهنگی را دربر می¬گیرد.
بنابراین راهکاری که پیشنهاد می شود، تدوین استراتژی هایی است که به منظور حفظ و ارتقای ملی در بعد سایبری و در لایه های مختلف نظامی، اقتصادی، سیاسی و انسانی طراحی و پایه گذاری شود. به هر حال تداوم فعالیت های مبتنی بر توطئه های غربی ضد اسلامی در عرصه سایبر می تواند تهدیدات را خنثی نماید و بر ظرفیت ها و حوزه های تاثیرگذاری ایران در عرصه داخلی و بین المللی بیفزاید.
منابع:
1- نهج البلاغه حضرت علی (علیه السلام)، حکمت 31.
2- قرآن کریم، سوره مبارکه عنکبوت، آیه 69.
3- نهج البلاغه حضرت علی (علیه السلام)، خطبه 27.
4- صحیفه امام خمینی(ره)، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، ج 14، ص 82.
منبع : پلیس فتا
[align=center]
[/align]امروزه ضرورت فعل "جهاد" هم به عنوان یک واجب دینی و هم به عنوان یکی از چهار رکن اساسی ایمان بنا به گفته امیر مومنان حضرت علی (ع)(1)، در جوامع اسلامی اثبات شده و هر چه زمان می گذرد می بینیم بدون اجرایی کردن جهاد در برخی شرایط حساس و بحرانی در طول تاریخ به ویژه در انقلاب های اخیر خاورمیانه که همگی رنگ و بوی اسلامی داشته اند، گذر از یک موقعیت حساس ممکن نمی شد. وجوب این امر خود را رفته رفته به دولت های اسلامی و غیر اسلامی نشان داده است. موضوع جهاد در دین ما به موقعیت یا شرایط خاصی محدود نشده و در واقع در هر مقطعی از تاریخ، بنا به صورت و احوال خاص آن زمان، پیاده سازی جهاد، شکل جدیدی به خود می گیرد.
حال در دنیای جدید که مانوئل کستلز، نظریه پرداز علم ارتباطات از آن به جامعه شبکه ای یاد می کند، تمام یا بخشی از ارکان زندگی بشر شکل مجازی به خود گرفته است و در این جوامع فراصنعتی و نیمه صنعتی که حتی جنگ و صلح ملل هم تابعی از فضای مجازی شده است، شکاف های سایبری برای تهدید امنیت ملی کشورها وجود دارد. چون می دانیم هر تکنولوژی باخود در کنار نقاط بالفعل سودمند به طور قطع نقاط بالقوه تهدید کننده به همراه دارد. پس هم ضرورت عقلی و هم ضرورت فقهی ایجاب می کند به منظور دفاع از امنیت داخلی، هر نقطه ای که پتانسیل آسیب رسانی را داشته باشد، کور شود.
در این مقاله به بایستگی های اجرایی کردن جهاد در عرصه مجازی پس از توضیح و تفسیر ضرورت آن در دین اسلام و در کلام قرآن می پردازیم.
جهاد
جهاد از ریشه "جهد" می باشد و از نظر لغوی به معنای کارزار کردن و جنگیدن در راه حق است و به عبارتی به معنای جنگ دینی و مذهبی از آن تعبیر می شود. در جای جای دین مبین اسلام به کرات به لزوم جهاد برخورد می کنیم. همانطور که قرآن کریم به طور صریح پاداش و اجر جهادکنندگان در راه خدا را هدایت معرفی می کند و می فرماید: " الذین جاهدوا فینا، لنهدینهم سبلنا" (2) همچنین امیرمومنان به عنوان یکی از جلوه های بارز جهادگری در خصوص ضرورت جهاد در دین اسلام می فرماید: " جهاد، لباس تقوا و سپر مطمئن خداوند است و ترک جهاد خداوند لباس ذلت و خواری بر او می پوشاند."(3)
بنابراین می توان گفت جهاد از منظر قرآن کریم و بزرگان دین ما، در هر عرصه ای ضروری و لازم دانسته شده است و هیچ موقعیتی که امنیت را چه در بعد رو ساختی و چه زیرساختی تهدید کند، از قاعده جهاد مستثنی نشده است و حفظ اصالت کلمه جهاد مهمترین مسئله بوده است که در هر دوره ای باید متناسب با مقتضیات آن دوره، به مرحله عمل درآید.
جهاد سایبر
در شرایط فعلی توانایی تدافعی و تهاجمی کشورها، در حوزه سایبر و حملات سایبری، یکی از شاخصه های برتری در جنگ الکترونیک محسوب می شود. این جنگ ها که زمان مشخصی ندارند و در واقع مولفه های زمانی و مکانی برای آن ها تعریف نشده است، امنیت ملی یک کشور را نشانه می روند. به طور کلی حملات سایبری نسبت به حملات فیزیکی برای مهاجم، سه مزیت کلی دارند: 1- نامشخص بودن زمان 2- ناشناس بودن و 3- هزینه بسیار اندک.
بنابراین کشور در حال توسعه ای مثل ایران که در ابعاد سیاسی، اقتصادی و اجتماعی-فرهنگی و نیز هسته ای با وجود شرایط تحریم از سوی برخی کشورها، تلاش در جهت مقاومت و ایستادگی ملی و خود اتکایی دارد، به طور حتم یکی از بخش های زیر ساختی آن یعنی حوزه سایبر مورد تهاجم شبکه های اسرائیلی و غربی قرار می گیرد. در واقع در راس حملات سایبری که به ایران صورت می گیرد، آمریکا و اسرائیل به عنوان دو منشا اصلی قرار دارند که با هدف تضعیف و یا متوقف سازی برنامه های حیاتی و منابع ملی مان دست به اقدامات تخریبی می زنند.
بر اساس نظر کارشناسان غربی، ایران یکی از کشورهای موفق در زمینه دفاع علیه حملات سایبری بوده است. به طور مثال حملات کمرشکن سایبری ایران علیه تاسیسات هسته ای آمریکا در سال 89، خنثی سازی ورود ویروس WIPER به سایت برخی وزارتخانه ها در سال جاری و یا موفقیت اخیر ایران در توان کنترل پهپاد RQ170 آمریکایی مصداق بارز این موضوع بوده است. به عبارتی در نبرد الکترونیک، برخلاف نبرد فیزیکی دیگر مردم کشورها به تنهایی مورد حمله قرار نمی گیرند، چرا که امروزه بخش عظیمی از منابع اقتصادی، اطلاعاتی و امنیتی کشورها به صورت ذخایری با قابلیت هک، مورد تهاجم قرار می گیرد و رها کردن حفاظت از این منابع، ضرر بزرگی به دارایی های یک کشور می زند.
بنابراین جهاد سایبر برابر است با انتفاضه در فضای مجازی. پس با توجه به اینکه مسئله جهاد به دو قسم عینی و کفایی مشخص می شود، باید گفت جهاد سایبری یک واجب عینی است؛ یعنی جهادی که با ورود تک تک افراد به محیط مجازی، چه حقیقی و چه حقوقی ضرورت این حراست بر او واجب می شود و وی به عنوان یک مسلمان مکلف به مبارزه با عین ضد دینی و ضد اسلامی می گردد.
امنیت ملی
مفهوم امنیت ملی به عنوان یک ترکیب، اصطلاحی جدید و یک حوزه مطالعاتی غربی و نسبتاً آمریکایی می باشد که پس از جنگ جهانی دوم مطرح شد. امنیت ملی به طور کلی عبارتست از اینکه یک ملت بدون قرارگیری در شرایط جنگ، مجبور به فدا کردن ارزش های خود نباشد و نیز حفاظت یک ملت از کلیه حملات و مصون نگه داشتن تمامی فعالیت ها از جریان های ویران کننده داخلی و خارجی می باشد. امنیت مفهومی ست که ابعاد دو گانه عینی-ذهنی دارد.
امنیت از لحاظ ملی دارای 5 بعد می باشد که شامل: نظامی، اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی، سیاسی و منابع-محیطی است. اما باید به این نکته هم اشاره کرد که تا تهدید نباشد، اهمیت امنیت معلوم نمی شود. یعنی تا تهدید نظامی نداشته باشیم، امنیت نظامی در پی آن نمی آید. به این ترتیب منابع تهدید هم 5 منبع معرفی می گردند. گفتنی است اغلب حملات سایبری با هدف ضرباتی صورت می گیرند که موقعیت سیاسی کشور را در نهایت متزلزل کنند. یکی از مولفه های تامین امنیت ملی در بعد سیاسی از منظر بنیان گذار انقلاب اسلامی مسئله "ایستادگی در برابر متجاوزان" است. ایشان می فرمایند: " تجاوز به هیچ کشوری نخواهیم کرد و نباید بکنیم، لکن از تجاوز دیگران هم باید جلوگیری کنیم." (4)
علاوه بر این حراست از زیرساخت های حیاتی کشور در چارچوب امنیت ملی قرار می گیرد. البته این پاسداری تنها به ابعاد ملموس و فیزیکی محدود نمی شوند بلکه امروزه با توجه به نیاز مبرم جوامع به حوزه فضای مجازی، بخش عظیمی از سرمایه گذاری های ملی در این زیرساخت صورت می گیرد و شاید بتوان گفت مراقبت از این زیرسازه، اساسی تر، جدی تر و نیازمند توجه به مراتب بیشتر از سایر حوزه های فیزیکی می باشد.
بنابراین به طور خلاصه باید گفت امروزه می بایست رویکرد نرم افزاری به مسئله امنیت ملی داشته باشیم. این رویکرد برخلاف رویکرد کلاسیک که تنها به مراجع تهدید کننده خارجی و بعد صرفاً نظامی تهدید و آسیب رسان توجه دارد، به ابعاد اقتصادی، زیست محیطی، دانایی، کارآمدی سیاسی و مشروعیت سیاسی توجه دارد. این به مثابه همان سفارش حضرت علی (ع) در باب فرزند زمان خود بودن است.
راهبرد
در نبرد پنهانی که غرب علیه امنیت ملی کشورمان به راه انداخته است و اساساً شبیه یک سناریو است، به قطع یقین می دانیم که دود این آتش به چشمان همان روباه پیر می رود اما من و شما به عنوان یک کاربر چه وظیفه ای داریم؟ آنچه مسلم است هر کاربر فضای مجازی، در قبال اطلاعاتی که از این فضا دریافت می کند، خواه نا خواه اطلاعاتی به صورت رد پا در اختیار کلان شبکه ها قرار می دهد که چه بسا ممکن است منافع ملی را تهدید کند. یک کاربر در خفیف ترین حالت، ممکن است کمک به انتشار یک مسئله ضد اخلاقی و ضد دینی در فضای مجازی کند. جهاد ما از مقابله با پورنوگرافی و ابتذال اخلاقی در فضای مجازی گرفته تا تبادل اطلاعات به افراد بیگانه و تسهیل مسیر ضربه زننده نظامی، سیاسی و اجتماعی-فرهنگی را دربر می¬گیرد.
بنابراین راهکاری که پیشنهاد می شود، تدوین استراتژی هایی است که به منظور حفظ و ارتقای ملی در بعد سایبری و در لایه های مختلف نظامی، اقتصادی، سیاسی و انسانی طراحی و پایه گذاری شود. به هر حال تداوم فعالیت های مبتنی بر توطئه های غربی ضد اسلامی در عرصه سایبر می تواند تهدیدات را خنثی نماید و بر ظرفیت ها و حوزه های تاثیرگذاری ایران در عرصه داخلی و بین المللی بیفزاید.
منابع:
1- نهج البلاغه حضرت علی (علیه السلام)، حکمت 31.
2- قرآن کریم، سوره مبارکه عنکبوت، آیه 69.
3- نهج البلاغه حضرت علی (علیه السلام)، خطبه 27.
4- صحیفه امام خمینی(ره)، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، ج 14، ص 82.
منبع : پلیس فتا
[/align]